آیا بعد از طلاق می توان مهریه را بخشید یا پس گرفت؟1404

مهریه یکی از اساسی‌ترین حقوق مالی زن در عقد نکاح است که قانون و شرع به رسمیت شناخته‌اند. بسیاری از زنان و مردان پس از طلاق با این سوال مواجه می‌شوند که آیا بعد از طلاق می‌توان مهریه را بخشید یا پس گرفت؟ پاسخ به این پرسش نیازمند بررسی دقیق قوانین مدنی، رویه قضایی و شرایط هر پرونده است.

در این مقاله به صورت جامع به بررسی وضعیت مهریه بعد از طلاق، شرایط بخشش آن، امکان پس گرفتن مهریه بخشیده شده، و نقش وکیل در این زمینه می‌پردازیم.

مهریه چیست و چه جایگاهی دارد؟

مهریه مالی است که به موجب عقد نکاح، مرد موظف به پرداخت آن به زن می‌شود. این مال می‌تواند وجه نقد، ملک، سکه یا هر چیز ارزشمند دیگری باشد. جایگاه مهریه در قوانین ایران بسیار مهم است زیرا:

• حق قانونی و شرعی زن محسوب می‌شود.

• پرداخت آن به محض عقد بر ذمه مرد قرار می‌گیرد.

• حتی پس از طلاق نیز حق زن در دریافت مهریه باقی است مگر اینکه آن را ببخشد.

وضعیت مهریه بعد از طلاق

۱. طلاق قبل از نزدیکی

طبق ماده ۱۰۹۲ قانون مدنی، اگر زن قبل از نزدیکی طلاق داده شود، فقط نصف مهریه به او تعلق می‌گیرد.

۲. طلاق بعد از نزدیکی

در این حالت زن مالک کل مهریه است و می‌تواند آن را مطالبه کند، چه مرد راضی باشد یا نباشد.

۳. طلاق توافقی

در بسیاری از موارد، زن برای تسریع در روند طلاق توافقی، بخشی یا تمام مهریه خود را می‌بخشد. اما این سوال مطرح می‌شود که آیا بعداً امکان پس گرفتن آن وجود دارد یا خیر.

بخشش مهریه چیست؟

بخشش مهریه به معنای بذل مهریه است. زن می‌تواند بخشی یا کل مهریه را در قبال طلاق یا حتی بدون ارتباط به طلاق به مرد ببخشد. این بخشش ممکن است به دو شکل انجام شود:

• بذل مهریه در طلاق خلع یا مبارات: زن به دلیل کراهت از شوهر، در قبال طلاق، مهریه خود را می‌بخشد.

• بخشش مهریه به صورت هبه: زن از روی میل شخصی، بخشی یا همه مهریه را به مرد می‌بخشد.

آیا می‌توان مهریه بخشیده شده را پس گرفت؟

۱. در طلاق خلع و مبارات

در این نوع طلاق‌ها، زن می‌تواند تا زمانی که عده تمام نشده، از بخشش مهریه رجوع کند و دوباره آن را مطالبه نماید.

۲. در هبه مهریه

اگر زن مهریه را به عنوان هبه (بخشش رایگان) به مرد داده باشد، در صورتی که عین مهریه باقی مانده باشد، می‌تواند از هبه رجوع کند. اما اگر مهریه مصرف شده باشد (مثلاً سکه‌ها فروخته شده باشند)، امکان رجوع وجود ندارد.

۳. در طلاق توافقی

در طلاق توافقی، معمولاً زن برای گرفتن طلاق سریع‌تر، مهریه خود را می‌بخشد. اما اگر این بخشش در قالب "هبه غیرقابل رجوع" باشد، زن دیگر نمی‌تواند آن را پس بگیرد.

چطور وکیل مناسب پیدا کنیم؟

با وکیل نخبه، بهترین وکیل مناسب خودت رو پیدا کن و انتخابت رو با اطمینان کامل انجام بده

👈🏻 برای مشاوره با بهترین وکیل  [اینجا کلیک کن].

قوانین جدید درباره مهریه و طلاق

در سال‌های اخیر، تغییراتی در قوانین و رویه‌های قضایی به وجود آمده است که بر بخشش یا پس گرفتن مهریه تأثیر می‌گذارد:

• دادگاه‌ها در طلاق توافقی معمولاً از زن می‌پرسند که آیا بخشش مهریه آگاهانه و بدون اجبار بوده است یا خیر.

• بخشش مهریه باید به صورت مکتوب و در دفتر اسناد رسمی یا در دادگاه ثبت شود.

• اگر ثابت شود زن تحت فشار یا اجبار مهریه را بخشیده، می‌تواند درخواست ابطال آن را بدهد.

نقش وکیل در پرونده‌های مهریه بعد از طلاق

پرونده‌های مهریه بسیار حساس و تخصصی هستند. وکیل خانواده می‌تواند کمک کند تا:

• حقوق زن یا مرد در بخشش یا رجوع به مهریه به درستی اعمال شود.

• دادخواست‌های قانونی تنظیم گردد.

• از پیچیدگی‌های حقوقی و اختلافات جلوگیری شود.

چالش‌های رایج در بخشش یا پس گرفتن مهریه

۱. فشار خانواده یا همسر: بسیاری از زنان به اجبار مهریه را می‌بخشند.
2. عدم ثبت رسمی: بخشش شفاهی معمولاً اعتبار ندارد و منجر به اختلاف می‌شود.
3. ابهام در نوع بخشش: اگر مشخص نشود که مهریه در قالب هبه بخشیده شده یا در طلاق خلع، دادگاه دچار مشکل در صدور حکم می‌شود.
4. مصرف شدن مهریه: در صورت مصرف شدن عین مهریه، امکان رجوع به آن وجود ندارد.

سوالات متداول درباره بخشش و پس گرفتن مهریه بعد از طلاق

۱. آیا زن می‌تواند بعد از طلاق کل مهریه خود را مطالبه کند؟

بله، اگر زن مهریه را نبخشیده باشد، حتی پس از طلاق نیز حق مطالبه آن را دارد.

۲. اگر زن در طلاق توافقی مهریه را ببخشد، می‌تواند آن را پس بگیرد؟

در بیشتر موارد خیر، مگر اینکه بخشش در قالب هبه رجوع‌پذیر باشد یا زن در زمان عده طلاق خلع رجوع کند.

۳. آیا مرد می‌تواند زن را مجبور به بخشش مهریه کند؟

خیر. هرگونه اجبار قانونی باطل است و زن می‌تواند بخشش را باطل کند.

۴. بخشش مهریه در دفترخانه معتبر است یا باید دادگاه تأیید کند؟

هر دو معتبر هستند، اما ثبت رسمی در دفتر اسناد رسمی، اعتبار بیشتری دارد.

۵. اگر زن مهریه را ببخشد و دوباره ازدواج کند، آیا می‌تواند از شوهر اول مطالبه مهریه کند؟

خیر. اگر مهریه به طور کامل بخشیده و قرارداد رسمی تنظیم شده باشد، دیگر امکان مطالبه وجود ندارد.

جمع‌بندی

پاسخ به سوال «آیا بعد از طلاق می‌توان مهریه را بخشید یا پس گرفت؟» بستگی به نوع بخشش و شرایط قانونی دارد. در صورتی که مهریه در قالب طلاق خلع یا مبارات بخشیده شده باشد، زن می‌تواند در زمان عده رجوع کند. همچنین در هبه، اگر عین مهریه باقی باشد، امکان رجوع وجود دارد. اما اگر مهریه در قالب توافق غیرقابل رجوع بخشیده شود، زن دیگر نمی‌تواند آن را پس بگیرد.

بنابراین، پیش از هر اقدامی در خصوص بخشش یا پس گرفتن مهریه، مشورت با یک وکیل متخصص خانواده توصیه می‌شود تا از تضییع حقوق جلوگیری شود.