چگونه می توان در طلاق یک طرفه حضانت فرزند را گرفت؟1404

طلاق یک‌طرفه یکی از دشوارترین انواع جدایی‌های قانونی است، چرا که معمولاً تنها یکی از زوجین قصد جدایی دارد و طرف دیگر موافق نیست. در چنین شرایطی علاوه بر مسائل مالی، موضوع حضانت فرزند از مهم‌ترین دغدغه‌هاست. بسیاری از والدین در هنگام طلاق یک‌طرفه نگران این هستند که حضانت فرزند به آن‌ها سپرده نشود یا حقوق فرزندشان به درستی رعایت نگردد.

در این مقاله قصد داریم به طور کامل بررسی کنیم که در طلاق یک‌طرفه چگونه می‌توان حضانت فرزند را گرفت، چه شرایط قانونی وجود دارد، چه مدارکی نیاز است، و نقش وکیل در این مسیر چیست.

طلاق یک‌طرفه چیست؟

طلاق یک‌طرفه نوعی از طلاق است که تنها یکی از زوجین دادخواست طلاق را مطرح می‌کند. در ایران، طلاق یک‌طرفه می‌تواند توسط مرد یا زن درخواست شود، اما شرایط و قوانین برای هرکدام متفاوت است.

طلاق یک‌طرفه از سوی مرد

طبق قانون مدنی، مرد اختیار دارد همسر خود را طلاق دهد، اما موظف است حقوق مالی زن مانند مهریه، نفقه، اجرت‌المثل و سایر تعهدات را پرداخت کند.

طلاق یک‌طرفه از سوی زن

زن تنها در شرایط خاص می‌تواند درخواست طلاق یک‌طرفه دهد، از جمله:

• اثبات عسر و حرج (سختی غیرقابل تحمل در زندگی)

• اعتیاد شدید و زیان‌آور شوهر

• ترک زندگی خانوادگی توسط شوهر

• محکومیت قطعی به حبس طولانی

• سوءرفتار یا ضرب و جرح مداوم

حضانت فرزند در طلاق یک‌طرفه

تعریف حضانت

حضانت به معنای نگهداری و تربیت فرزند است. قانون ایران حضانت را تا سنین مشخصی به والدین می‌سپارد:

• حضانت فرزندان تا 7 سالگی با مادر است.

• بعد از 7 سالگی، حضانت به پدر سپرده می‌شود.

• پس از بلوغ، فرزند می‌تواند انتخاب کند با کدام والد زندگی کند.

اصل مهم در حضانت

دادگاه در تمامی موارد، مصلحت کودک را در نظر می‌گیرد. حتی اگر قانون حضانت را به یکی از والدین سپرده باشد، ولی دادگاه تشخیص دهد کودک نزد والد دیگر شرایط بهتری دارد، ممکن است حضانت تغییر کند.

شرایط گرفتن حضانت فرزند در طلاق یک‌طرفه

1. توانایی مالی

والدی که درخواست حضانت دارد باید توانایی تأمین هزینه‌های زندگی کودک (مسکن، غذا، پوشاک، تحصیل و درمان) را داشته باشد.

2. سلامت روانی و جسمی

اگر یکی از والدین دچار بیماری‌های روانی یا اعتیاد باشد، دادگاه حضانت را به او نمی‌سپارد.

3. صلاحیت اخلاقی

فساد اخلاقی، خشونت، یا رفتارهای نادرست می‌تواند مانع گرفتن حضانت شود.

4. مصلحت کودک

دادگاه با در نظر گرفتن سن، جنسیت و شرایط کودک تصمیم نهایی را می‌گیرد.

مدارک لازم برای درخواست حضانت در طلاق یک‌طرفه

• شناسنامه و کارت ملی والدین

• شناسنامه فرزند

• دادخواست طلاق یا طلاق‌نامه

• مدارک اثبات‌کننده صلاحیت والد (مثل توان مالی، گواهی سلامت و …)

• مدارک اثبات عدم صلاحیت والد دیگر (مانند گزارش اعتیاد، محکومیت کیفری و …)

مراحل قانونی گرفتن حضانت فرزند در طلاق یک‌طرفه

مرحله 1: تنظیم دادخواست حضانت

والدی که خواهان حضانت است باید دادخواست خود را به دادگاه خانواده تقدیم کند.

مرحله 2: بررسی دادگاه

دادگاه پس از بررسی شرایط، مدارک و شهادت‌ها، تصمیم می‌گیرد که حضانت به کدام والد سپرده شود.

مرحله 3: صدور حکم حضانت

دادگاه حکمی صادر می‌کند که در آن حضانت مشخص می‌شود. این حکم لازم‌الاجراست و طرف مقابل موظف به تبعیت است.

مرحله 4: ضمانت اجرای حضانت

اگر والد مقابل مانع اجرای حضانت شود (مثلاً اجازه ملاقات ندهد)، دادگاه می‌تواند با دستور قضایی حضانت را اجرا کند.

نقش وکیل در حضانت فرزند

حضور وکیل خانواده در پرونده‌های طلاق یک‌طرفه و حضانت بسیار مهم است. وکیل می‌تواند:

• مدارک لازم را جمع‌آوری کند.

• دلایل عدم صلاحیت طرف مقابل را اثبات نماید.

• روند قضایی را تسریع کند.

• از حقوق والد و کودک به بهترین شکل دفاع نماید.

تفاوت حضانت و ولایت

باید توجه داشت که حضانت با ولایت متفاوت است:

• حضانت = نگهداری و تربیت فرزند

• ولایت = اختیار قانونی تصمیم‌گیری برای امور مهم کودک (مانند ازدواج، خروج از کشور، مدیریت اموال)

حتی اگر مادر حضانت بگیرد، ولایت فرزند همچنان با پدر باقی می‌ماند مگر در شرایط خاص.

سوالات متداول

1. آیا مادر می‌تواند در طلاق یک‌طرفه حضانت دائم بگیرد؟

بله، در صورتی که دادگاه مصلحت کودک را در زندگی با مادر بداند.

2. اگر پدر توان مالی نداشته باشد، حضانت به چه کسی می‌رسد؟

در این صورت دادگاه حضانت را به مادر می‌سپارد.

3. آیا فرزند بعد از 15 سالگی می‌تواند انتخاب کند؟

بله، بعد از بلوغ، فرزند می‌تواند والد مورد نظر خود را برای زندگی انتخاب کند.

4. حضانت فرزندان دختر و پسر چه تفاوتی دارد؟

از نظر قانون تفاوتی وجود ندارد و مصلحت کودک معیار اصلی است.

جمع‌بندی

حضانت فرزند در طلاق یک‌طرفه موضوعی حساس و پیچیده است که نیاز به آگاهی حقوقی کامل دارد. والدین باید بدانند که:

• تا 7 سالگی، حضانت با مادر است.

• بعد از آن، پدر مسئول حضانت است مگر اینکه صلاحیت نداشته باشد.

• دادگاه همیشه مصلحت کودک را در اولویت قرار می‌دهد.

• استفاده از وکیل متخصص می‌تواند بهترین راه برای پیگیری حقوقی حضانت در طلاق یک‌طرفه باشد.